Geri Dönüştürülebilen Maddeler. Altın Üçgen. Geri dönüşüm söz konusu olduğunda belediye-vatandaş-sanayi üçgeni önem kazanıyor. Sağlıklı ve verimli geri dönüşüm için çöplerin kaynağında (evde, okulda, işyerinde vs.) ayrılması, toplanması ve geri dönüşüm yapılacağı sanayi kuruluşlarına ulaştırılması gerekli.
Çöpe atılan geri kazanılabilir atıkların (cam, plastik, kağıt, karbon, metal) çöpten ayrı olarak biriktirilmesi konusunda tek tek bireylere, bu çöplerin ayrı toplanması konusunda belediyelere, ayrı toplanan çöplerin cinslerine göre ayrılarak geri dönüştürülmesinde de sanayi kuruluşlarına sorumluluk düşüyor.
Neler dönüşüyor
Geri dönüşüm gittikçe büyüyen bir sektör. Bir dönem sadece atık kağıtların toplanıp SEKA’ya verilmesinden ibaret olan geri dönüşüm stratejilerinde artık nerdeyse hiçbir şey çöpe atılmıyor. Ekonomiye geri kazandırılan maddelerin başlıcaları şunlar:
Metal grubu:
Alüminyum, bakır, sarı kurşun, demir, çelik, paslanmaz çelik vs. Bu atıklar metal sektöründe eritilerek yeniden kullanılıyor.
Karton, mukavva, gazete ve kitap, ambalaj kağıtları vs. Alıcısı, kağıt ve oluklu mukavva üreticileri.
Plastik grubu:
Plastik, naylon, köpük, pet şişe başta olmak üzere petrol kökenli bütün maddeler. Polyester elyaf üreticileri tarafından alınıyor.
Ağaç grubu:
Tamir edilip yeniden kullanılıyor. En kötü ihtimalle sunta ve talaşa dönüştürülüyor.
Cam grubu:
Her türlü cam atıklar. Yeni cam üretiminde kullanılıyor.
Lastik grubu:
Her türlü araç lastiği. Araç lastiğinin kauçuk bölümü çıkarılarak granül haline getiriliyor ve lastik üreticilerine satılıyor. Avrupa’da lastik granül haline getirilip mıknatısla içindeki teller çekildikten sonra çocuk parklarına bir tür kaldırım taşı yapılıyor. Böylece çocuklar düşünce yaralanma riski azaltılmış oluyor. Türkiye de ise bu sistem hala pahalı bulunuyor.
Tekstil atıkları:
Polyester iplik fabrikaları olmak üzere fabrika atıkları işlenerek tekrar iplik, elyaf haline getiriliyor. Atık kumaşlar ise yeniden pamuk haline getiriliyor.
Yağ grubu:
Araçlardan çıkan motor yağı işlenip tekrar kullanılıyor. Ayrıca yemekhanelerden çıkan atık kızartma yağları biodizel yapımında kullanılıyor.
Akü grubu:
Akülerin kurşun ve plastiği ayrıştırılıyor. Ayrıştırma işlemi için lisans zorunluluğu geldi.
Elektronik grubu:
Her türlü elektrikli cihaz içeriğinde, çok çeşitli geri kazanılabilecek maddeler vardır: metaller, yarı metaller, plastikler, yağlar… Örneğin bir televizyonun işlenmesinde, TV`nin ağırlığını 32 kg. olarak kabul edecek olursak; 7 kg. çelik, 0,42 kg. bakır, 0,31 kg. alüminyum geri kazanılabilir. Ayrıca her TV de 2,5 mg. altın, 140 mg. gümüş bulunmaktadır.
Çevresel kazanım örnekleri
1 ton beyaz kağıt yapımı için 16-17 adet çam ağacı
1 ton gazete kağıdı yapımı için 8 adet ağaç
4 ton lamine karton yapımı için 1adet ağaç kesiliyor
Kağıt fabrikalarında atık kağıt kullanımı ile kullanılan enerjiden yüzde 59,
Metal ve plastiklerin geri dönüşümü ile de ilgili sektörlerde enerjiden yüzde 95
Cam fabrikalarında eritme ocağında tamamen atık cam kullanıldığında enerjiden yüzde 25 tasarruf sağlanıyor.